ERCP

Ενδοσκοπική Ανάστροφη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία

Eξέταση χοληφόρων πόρων, παγκρεατικών πόρων και χοληδόχου κύστης

• Τι είναι η ERCP;
• Γιατί διενεργείται η ERCP;
• Πώς πραγματοποιείται η ERCP;
• Φύμα
• Πώς προετοιμάζομαι για την ERCP;
• Τι πρέπει να περιμένω στη σουίτα ενδοσκόπησης;
• Ολοκλήρωση της Διαδικασίας
• Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της ERCP;
• Πότε πρέπει να καλέσω τον γιατρό μου;

Τι είναι η ERCP;

Η ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία, ή ERCP, είναι μια ενδοσκοπική εξέταση που χρησιμοποιείται για την εξέταση και τη θεραπεία προβλημάτων των χοληφόρων πόρων, των παγκρεατικών πόρων και της χοληδόχου κύστης.

Οι χοληφόροι πόροι είναι οι σωλήνες που παροχετεύουν τη χολή από το ήπαρ και οι παγκρεατικοί πόροι παροχετεύουν τον παγκρεατικό χυμό από το πάγκρεας. Και οι δύο πόροι εκβάλλουν στο δωδεκαδάκτυλο, το οποίο είναι το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου.

Γιατί διενεργείται η ERCP;

Η ERCP μπορεί να γίνει για πολλούς λόγους. Ο συνηθέστερος λόγος είναι η ανεύρεση και αφαίρεση χολόλιθων που έχουν σφηνωθεί στον χοληδόχο πόρο.

Άλλοι συνήθεις λόγοι είναι η αναζήτηση αιτιών οξείας παγκρεατίτιδας (φλεγμονή ή ερεθισμός του παγκρέατος), η απόφραξη των αγωγών όταν δεν μπορούν να παροχετευθούν λόγω όγκου στους χοληφόρους πόρους ή στο πάγκρεας και η αντιμετώπιση διαρροής των χοληφόρων πόρων ή των πόρων του παγκρέατος.

Αυτά τα προβλήματα συνήθως εντοπίζονται πρώτα μέσω απεικονιστικών εξετάσεων, οι οποίες θεωρούνται ασφαλέστερες αρχικές εξετάσεις που δεν ενέχουν τόσους κινδύνους όσο η ERCP.

Παραδείγματα αρχικών απεικονιστικών εξετάσεων είναι το υπερηχογράφημα της κοιλιάς, ένα ειδικό είδος μελέτης μαγνητικής τομογραφίας που ονομάζεται MRCP, ή με μια εξέταση υπερηχογραφικού πεδίου που ονομάζεται ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.

Αυτές μπορούν να ενημερώσουν τον γιατρό σας εάν χρειάζεται να υποβληθείτε σε ERCP για την παρακολούθηση των παθολογικών ευρημάτων που διαπιστώνονται σε αυτές τις μη επεμβατικές απεικονιστικές εξετάσεις.

Πώς πραγματοποιείται η ERCP;

Η ERCP εκτελείται από γαστρεντερολόγους  οι οποίοι είναι ειδικά εκπαιδευμένοι για να την κάνουν. Το ενδοσκόπιο είναι ένας μακρύς, εύκαμπτος σωλήνας με κάμερα και φως στην άκρη του.

Η εξέταση γίνεται ενώ κοιμάστε και αυτό μπορεί να γίνει από τον γιατρό σας με τη βοήθεια ενός αναισθησιολόγου που ειδικεύεται στο να κοιμίζει τους ασθενείς και να τους ξυπνάει ξανά. Συχνά χρησιμοποιούνται φάρμακα μέσω των φλεβών σας για να σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε, αλλά μερικές φορές είναι απαραίτητη η γενική αναισθησία.

Το ενδοσκόπιο ή ο σωλήνας περνά μέσα από το στόμα, τον οισοφάγο και το στομάχι στο δωδεκαδάκτυλο όπου καταλήγει ο χοληδόχος πόρος- αυτό είναι γνωστό ως φύμα. Ένας μικρός σωλήνας περνά μέσα από το ενδοσκόπιο για να βγει από την άκρη του. Αυτό χρησιμοποιείται για να εισέλθει στη θηλή και στους αγωγούς, να τοποθετήσει καλώδια για να βοηθήσει στις θεραπείες και να εγχύσει σκιαγραφική ουσία για να δει τι συμβαίνει μέσα στα χοληφόρα αγγεία.

Αυτό επιτρέπει στον γιατρό σας να αποφασίσει για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της απόφραξης, των λίθων ή των όγκων. Ο γιατρός σας μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τον εξοπλισμό του για να βοηθήσει στη θεραπεία και τη βελτίωση αυτών των προβλημάτων.

Για παράδειγμα, εάν παρατηρηθούν πέτρες, το άνοιγμα του χοληδόχου πόρου μπορεί να διευρυνθεί και οι πέτρες μπορούν να αφαιρεθούν από τον πόρο.

Η θηλή έχει έναν μυ που περιβάλλει το άνοιγμα του χοληδόχου πόρου και αυτός μπορεί να κοπεί με τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος μέσω ενός μικρού σύρματος στο άκρο του σωλήνα.

Αυτό ονομάζεται σφιγκτηροτομή, η οποία μπορεί να επιτρέψει την καλύτερη παροχέτευση του πόρου και να επιτρέψει στον γιατρό να κάνει θεραπείες για να βοηθήσει τα προβλήματα στους πόρους.

Φύμα

Πώς προετοιμάζομαι για την ERCP;

Θα σας ζητηθεί να μην φάτε πριν από τη επέμβαση, συνήθως τουλάχιστον 6-8 ώρες πριν από την προγραμματισμένη επέμβαση.

Το στομάχι θα πρέπει να είναι άδειο, ώστε ο γιατρός σας να μπορεί να έχει καθαρό οπτικό πεδίο. Αυτό βοηθά επίσης στο να αποφύγετε τον εμετό και την εισρόφηση γαστρικού περιεχομένου στους πνεύμονες

Θα πρέπει να συζητήσετε όλα τα φάρμακά σας με το γιατρό σας, καθώς ορισμένα μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν ή να διακοπούν προσωρινά για την εξέταση.

Αυτό το βήμα είναι πολύ σημαντικό εάν παίρνετε φάρμακα για την αραίωση του αίματός σας. Σε αυτά περιλαμβάνονται φάρμακα όπως η βαρφαρίνη, η ηπαρίνη, η ενοξαπαρίνη – και/ή νέα φάρμακα για την αραίωση του αίματος όπως το dabigatran (Pradaxa), το rivaroxaban (Xarelto), το apixaban (Eliquis). Θα πρέπει επίσης να μιλήσετε για φάρμακα που εμποδίζουν τα αιμοπετάλια του αίματός σας να προκαλέσουν θρόμβο, όπως η κλοπιδογρέλη (Plavix), η τικαγκρελόρη και η πρασουγκρέλη. Θα πρέπει επίσης να ρωτήσετε τι πρέπει να κάνετε με την ασπιρίνη, την ινσουλίνη σας ή άλλα φάρμακα για τον διαβήτη.

Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) είναι κοινά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της αρθρίτιδας, του πόνου ή της φλεγμονής- και περιλαμβάνουν την ιβουπροφαίνη, τη ναπροξένη και τη δικλοφενάκη, για να αναφέρουμε μερικά. Αυτά τα φάρμακα δεν χρειάζεται να διακοπούν. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας για τυχόν φαρμακευτικές αλλεργίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο ιώδιο ή στην ενδοφλέβια (IV)  σκιαγραφική ουσία.

Είναι σημαντικό να ενημερώσετε το γιατρό σας εάν έχετε υπνική άπνοια, άλλες πνευμονολογικές παθήσεις ή καρδιακές παθήσεις πριν από τη διαδικασία;

• Εάν φοράτε CPAP τη νύχτα, θα πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό σας εάν θα πρέπει να φέρετε το μηχάνημα μαζί σας την ημέρα της επέμβασής σας.
• Εάν έχετε χρόνια βρογχίτιδα ή εμφύσημα, αυτό μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο θα κοιμηθείτε για τη διαδικασία και θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας σχετικά.
• Εάν έχετε οποιεσδήποτε καρδιακές παθήσεις, θα πρέπει επίσης να τις συζητήσετε με το γιατρό σας, καθώς μπορεί να χρειαστούν ειδικές εξετάσεις πριν από τη διαδικασία.

Τι πρέπει να περιμένω στη σουίτα ενδοσκόπησης;

Όταν φτάσετε στη μονάδα ενδοσκόπησης, θα απαντήσετε σε ερωτήσεις σχετικά με το ιατρικό σας ιστορικό και θα εξεταστούν τα φάρμακά σας.

• Θα μιλήσετε με τον γιατρό σας για την ERCP και θα απαντηθούν τυχόν ερωτήσεις σας.
• Θα τοποθετηθεί ενδοφλέβια (IV) γραμμή, ώστε να μπορείτε να λάβετε ενδοφλέβια υγρά, καταστολή και ενδεχομένως παυσίπονα ή αντιβιοτικά. Σπανιότατα μπορεί να χρειαστείτε αναπνευστικό σωλήνα για γενική αναισθησία, σε ειδικές μόνο περιπτώσεις. Μπορεί να σας ζητηθεί να αφαιρέσετε τυχόν ρολόγια, κοσμήματα, σκουλαρίκια, οδοντοστοιχίες, γυαλιά οράσεως ή φακούς επαφής πριν από την εξέταση.
• Θα μεταφερθείτε στην αίθουσα ERCP και θα τοποθετηθείτε σε ένα ειδικό τραπέζι που επιτρέπει τη λήψη ακτινοσκοπικών εικόνων.
• Θα σας ζητηθεί να ξαπλώσετε στο αριστερό σας πλευρό, στο στομάχι ή στην πλάτη. Ένα μικρό πλαστικό επιστόμιο θα τοποθετηθεί στο στόμα σας για να βοηθήσει στην προστασία των δοντιών και των ούλων σας. Μόλις κοιμηθείτε, θα πρέπει να περιμένετε να είστε άνετοι και πολύ χαλαροί. Είναι απίθανο να θυμάστε πολλά από την εξέταση μετά από αυτό και οι περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται καλά μετά.

Ανάλογα με το τι διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια της ERCP, μπορούν να γίνουν πολλές άλλες εξετάσεις ή θεραπείες. Αυτές συχνά περιλαμβάνουν βιοψίες, διεύρυνση του τελικού τμήματος του χοληδόχου πόρου ή των πόρων του παγκρέατος (σφιγκτηροτομή), αφαίρεση λίθων και τοποθέτηση ενός σωλήνα (stent) σε τυχόν στενωμένες περιοχές. Υπάρχουν και άλλες θεραπείες που μπορεί να γίνουν και ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει σχετικά με αυτές. Ανάλογα με το πόσο δύσκολη είναι η ERCP σας, ο χρόνος για την εκτέλεση της διαδικασίας μπορεί να είναι γρήγορος ή να διαρκέσει αρκετές ώρες. Εισάγεται αέρας μέσω του ενδοσκοπίου, ώστε ο ενδοσκόπος να μπορεί να δει το εσωτερικό του στομάχου και του εντέρου σας κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Ολοκλήρωση της Διαδικασίας

Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα μεταφερθείτε στην αίθουσα ανάνηψης και θα παρακολουθείστε όσο θα εξασθενούν τα κατασταλτικά φάρμακα. Μερικές φορές οι ασθενείς αισθάνονται ήπια κοιλιακή δυσφορία από τον αέρα στο έντερο. Αυτό συνήθως ανακουφίζεται με το ρεψίματα ή την έξοδο αερίων. Ο πονόλαιμος είναι ένα αρκετά συχνό παράπονο. Αντιμετωπίζεται με παστίλιες για το λαιμό και συνήθως υποχωρεί σε μία έως δύο ημέρες. Μπορεί να αισθάνεστε ζαλισμένοι ή να δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, γι’ αυτό συνιστάται στους ασθενείς να ξεκουραστούν για το υπόλοιπο της ημέρας. Ενδέχεται να παραμείνετε στο νοσοκομείο κατά τη διάρκεια της νύχτας για παρακολούθηση.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της ERCP;

Παρόλο που η ERCP είναι γενικά ασφαλής και οι περισσότεροι άνθρωποι τα πάνε καλά, υπάρχουν κίνδυνοι από τη διενέργειά της. Ο γιατρός σας θα πρέπει να συζητήσει μαζί σας τους πιθανούς κινδύνους πριν από τη διαδικασία.

Αιμορραγία

Μπορεί να συμβεί αιμορραγία μετά τη διενέργεια σφιγκτηροτομής. Η αιμορραγία είναι συνήθως μικρή και σταματά από μόνη της. Ορισμένες φορές οι ασθενείς μπορεί να κάνουν εμετό αίματος ή να περάσει αίμα από τα κόπρανά τους ως ένδειξη αιμορραγίας. Εάν συμβεί κατά τη διάρκεια της ERCP, μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αυτό μπορεί να γίνει με μικρά μεταλλικά κλιπς, με έγχυση φαρμάκου επινεφρίνης (το οποίο συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία) ή με κάψιμο της αιμορραγικής περιοχής με χρήση ειδικών ηλεκτροδίων.

Λοίμωξη Χοληφόρων Πόρων

Μπορεί να εμφανιστεί λοίμωξη των χοληφόρων πόρων (χολαγγειίτιδα), ιδίως εάν οι χοληφόροι πόροι δεν παροχετεύονται επαρκώς. Ο πυρετός και ο κοιλιακός πόνος μπορεί να αποτελούν ένδειξη λοίμωξης. Για ορισμένους ασθενείς απαιτούνται αντιβιοτικά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και για λίγες ημέρες μετά την ERCP.

Παγκρεατίτιδα

Η παγκρεατίτιδα (φλεγμονή ή ερεθισμός του παγκρέατος) εμφανίζεται στο 3% έως 7% όλων των ασθενών που υποβάλλονται σε ERCP. Αυτό θα προκαλέσει  έντονο πόνο στο στομάχι στο πάνω μέρος της κοιλιάς σας που φτάνει μέχρι την πλάτη σας. Αυτός ο πόνος που δεν καλυτερεύει με το ρεψίματα ή την έξοδο αερίων. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι παγκρεατίτιδες που σχετίζονται με την ERCP είναι ήπιες, αν και εξαιρετικά σπάνια μπορεί να είναι βαριές ή ακόμη και απειλητικές για τη ζωή. Μπορεί να χρειαστεί να μείνετε στο νοσοκομείο για να την αντιμετωπίσετε.

Διάτρηση

Μπορεί να συμβεί διάτρηση (σχίσιμο ή τρύπα) του οισοφάγου, του στομάχου, του λεπτού εντέρου ή των πόρων. Η επιδείνωση του κοιλιακού άλγους μπορεί να είναι σημάδι αυτού. Εάν αυτό είναι μικρό, μπορεί να επουλωθεί από μόνο του με στενή παρακολούθηση στο νοσοκομείο. Εάν είναι μεγάλο, τότε μπορεί να χρειαστεί ενδοσκόπηση ή χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί.

Εισρόφηση

Η εισρόφηση (περιεχόμενο του στομάχου που μπαίνει στους πνεύμονες) μπορεί να συμβεί όταν η τροφή από το στομάχι παλινδρομεί στο πίσω μέρος του λαιμού και εισέρχεται στους πνεύμονες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή ή μια πνευμονική λοίμωξη που ονομάζεται πνευμονία. Ο κίνδυνος αυτός είναι μικρός εάν οι ασθενείς δεν τρώνε για αρκετές ώρες πριν από τη διαδικασία.

Αντίδραση στα φάρμακα ή στην αναισθησία

Κακή αντίδραση στα κατασταλτικά φάρμακα ή στην αναισθησία. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει εξάνθημα, ναυτία, εμετό ή πιο σοβαρές αντιδράσεις στα φάρμακα. Θα γίνει επανεξέταση των προηγούμενων αλλεργιών ή παρενεργειών πριν σας χορηγηθούν νέα φάρμακα.

Πότε πρέπει να καλέσω τον γιατρό μου;

Θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με το γιατρό σας εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα μετά την ERCP:

• Πυρετός ή ρίγη
• Σοβαρό κοιλιακό άλγος
• Εμετός
• Δυσκολία στην κατάποση
• Αίσθηση τριξίματος κάτω από το δέρμα
• Σοβαρό κοιλιακό φούσκωμα με τάση και ευαισθησία
• Αιμορραγία (κόκκινα, βυσσινέρυθρα ή μαύρα κόπρανα ή εμετός με αίμα)

Εάν κατά τη διάρκεια της εξέτασής σας ελήφθησαν βιοψίες, θα πρέπει να παρακολουθήσετε την εξέταση σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας για να συζητήσετε τα αποτελέσματα.

Η συγκεκριμένη ιατρική πράξη απαιτεί νοσηλεία και διενεργείται σε συνεργαζόμενη κλινική.